Từ “thế hệ TKKG”…
Hình tượng các thám tử trẻ tuổi nhưng thông minh, mưu trí và dũng cảm đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho hàng ngàn cuốn sách, bộ truyện ra đời. Xuất phát điểm từ những năm cuối thập kỉ 80 của thế kỉ trước, cho đến tận ngày nay trinh thám học đường vẫn là một đề tài ăn khách và đặc biệt thu hút giới trẻ. Với riêng các độc giả Việt Nam, có những nhân vật thám tử tuổi teen đã trở thành thần tượng của nhiều thế hệ. Tiêu biểu và điển hình nhất, có lẽ là những cái tên như Tứ quái TKKG, Sáu người bạn đồng hành hay Năm Sài Gòn…
Sẽ không khó để nhớ ra những tựa sách nói trên bởi đó đều là những bộ truyện thuộc hàng “best-seller” trên thị trường sách truyện cho giới trẻ cách đây khoảng hơn 10 năm. Lĩnh ấn tiên phong cho dòng văn học mới mẻ này tại thị trường sách Việt Nam chính là Tứ quái TKKG – từng gây cơn sốt bất ngờ nhất kéo dài tới tận cuối thập kỉ 90 với hàng trăm ngàn bản in và được tái bản liên tục. Được NXB Kim Đồng tung ra thị trường từ năm 1994, ngay lập tức Tứ quái TKKG (tựa gốc: Ein Fall fũr TKKG) được giới trẻ đón nhận nồng nhiệt và chỉ trong vòng 3 năm, hơn 70 tập (trong tổng số 161 tập gốc) đã được ra mắt, biến bộ truyện thành một trong những tác phẩm văn học dành cho giới trẻ nổi tiếng và thành công nhất tại Việt Nam thời đó.
Được viết bởi nhà văn người Đức Stefan Wolf từ năm 1979, Tứ quái TKKG là bộ truyện trinh thám về một nhóm bạn trẻ đang là học sinh tại một trường cấp III nội trú, cùng nhau thực hiện những “đặc vụ” khó khăn và đầy nguy hiểm. Bốn người bạn: Peter Carlsen (với biệt danh Thủ lĩnh Tarzan), Karl Vierstein (Máy Tính), Willi Sauerich (Tròn Vo) và Gaby Glockner (Công Chúa) cùng với chú chó Oskar đã hợp thành một đội thám tử điều tra tài năng, đập tan nhiều âm mưu đen tối hay phanh phui các phi vụ mờ ám của lũ tội phạm trong vùng. Tình tiết không quá cầu kì, phức tạp nhưng vẫn đủ hóc búa để thử thách trí thông minh của các độc giả trẻ cộng với những đối thoại hết sức tinh nghịch, đúng với lứa tuổi học trò đã giúp Tứ quái TKKG chinh phục được trái tim của hàng ngạc độc giả. Vẫn theo mô-tuýp và kết cấu truyện vừa (chia thành tập nhỏ), nhưng các tác phẩm sau này như bộ truyện Sáu người bạn đồng hành của văn học Pháp dù tương đối thành công nhưng cũng không để lại được ấn tượng sâu sắc đến vậy.
Bìa gốc cuốn Sáu người bạn đồng hành
Không chỉ có văn học dịch, bản thân các tác phẩm trong nước lấy đề tài các thám tử trẻ tuổi cũng rất được yêu thích, như Năm Sài Gòn hồi đầu những năm 2000 chẳng hạn. Sau khi đã chuyển ngữ rất thành công chính bộ truyện Tứ quái TKKG, tác giả Bùi Chí Vinh đã nhanh chóng nhận thấy tiềm năng của thể loại này với các độc giả trẻ và bắt tay sáng tác Năm Sài Gòn. Vẫn là một nhóm bạn trẻ với các cuộc phiêu lưu tranh đấu và bảo vệ chính nghĩa, nhưng các tình huống hay ngôn ngữ thoại trong truyện đã trở nên gần gũi hơn nhiều với độc giả Việt Nam. Những cái tên như Sơn đại ca, Hoàng lãng tử, Thạch sầu đời, Thúy bụi hay Quyên tiểu muội nhanh chóng chiếm được cảm tình của các bạn trẻ. Được chuyển thể thành phim truyền hình vào năm 2006, cùng với Kính vạn hoa, đến nay Năm Sài Gòn hay Đội đặc nhiệm nhà C21 vẫn là những bộ truyện được teen Việt yêu thích nhất.
Đến các bộ truyện tranh trinh thám ăn khách…
Khi các tác phẩm thuộc thể loại trinh thám ngày một nhiều hơn, thì hình thức thể hiện cũng trở nên đa dạng: từ tiểu thuyết, truyện vừa, truyện ngắn và cả truyện tranh. Thậm chí, sáng tác manga trinh thám học đường thời gian gần đây đang trở thành trào lưu tại thị trường truyện tranh Nhật Bản khi thể loại này đặc biệt thu hút với các otaku thuộc cả hai giới ở nhiều lứa tuổi khác nhau. Nếu như các độc giả nam đặc biệt thích những pha đấu trí đầy căng thẳng giữa thủ phạm và thám tử, thì nhiều độc giả nữ lại hâm mộ hình tượng các nam sinh “đẹp trai có thừa” lại dũng cảm, cộng với trí tuệ thông minh luôn giải quyết được những vụ án tưởng chừng như bế tắc. Thám tử lừng danh Conan – manga trinh thám học đường thành công nhất mọi thời đại là một ví dụ chân thực.
Thám tử lừng danh Conan
Ra đời cách đây tròn 15 năm, Thám tử lừng danh Conan (tựa gốc: Meitantei Konan) đã mang về cho tác giả Gosho Aoyama số tiền nhuận bút và bản quyền kỉ lục khi xuất hiện tại hàng chục quốc gia trên thế giới với lượng bản in tính đến nay đã lên tới con số hơn 100 triệu bản, cùng hàng ngàn sản phẩm phụ khác như game vi tính, phim hoạt hình và truyền hình… Câu chuyện bắt đầu khi chàng thám tử học sinh nghiệp dư Shinichi Kudo bị một tổ chức mafia “trừ khử” bằng một loại độc dược kì lạ, khiến cậu bé lại trong hình dáng của một đứa bé 6 tuổi. Cũng từ đây, cậu phải mang thân phận cậu bé Edogawa Conan, vừa tìm cách giải quyết các vụ án hộ ông thám tử gà mờ Kogoro Mori, vừa phải lần tìm dấu tích băng nhóm tội phạm áo đen bí ẩn…
Được viết theo phong cách cổ điển với những vụ án giết người có vô số kẻ tình nghi, trong Thám tử lừng danh Conan, ngoài cách lập luận phá án hết sức điển hình của văn trinh thám cổ điển hơi giống các tác phẩm của Agatha Christie, tác giả đã khéo léo lồng ghép thêm nhiều yếu tố phụ khác giúp lôi cuốn các độc giả trẻ. Có thể nói chính những chi tiết như chuyện tình cảm của Shinichi và cô bạn Ran, những tổ chức tình bào nổi tiếng như FBI, CIA hay anh chàng siêu trộm đào hoa Kid1412… lại là bí quyết thành công cho bộ truyện này. Các manga trinh thám học đường nổi tiếng khác như Thám tử Kindaichi (tựa gốc: Kindaichi shonen no Jikenbo) hay Thám tử Eiji cũng có kết cấu tương tự… Các manga này khi có mặt tại Việt Nam đều rất được ưa chuộng bởi hội tụ đầy đủ cả giá trị nội dung lẫn yếu tố giải trí cao.
Thám tử Eiji
Tuy không còn chiếm được ưu thế độc tôn trong dòng sách dành cho độc giả như trước kia nữa, nhưng không thể phủ nhận những cuốn sách, bộ truyện về đề tài trinh thám học đường còn rất được hâm mộ. Rõ ràng, những vụ án kịch tính, những chi tiết nghẹt thở trong các câu chuyện vẫn đủ sức lôi kéo cả những độc giả khó tính nhất hồi hộp lật từng tranh sách!
